تجارت الکترونیک این امکان را به افراد می دهد تا در طی شبانه روز و از هر مکانی بتوانند به خرید و سفارش کالا بپردازند. تنوع کالا و خدمات در شبکه الکترونیکی انتخاب مناسب با هزینه کمتر کالا را فراهم می سازد. همچنین در کمترین زمان می توان اطلاعات تفصیلی را در مورد کالا دریافت و آن را با دیگر محصولات مقایسه کرد.

طی سال ها افراد از طریق کاتالوگ و یا تبلیغات تلویزیونی با کالا و محصولات و تولیدکنندگان آنها آشنا شده اند. یکی از جنبه های عدم رضایت مشتریان عدم تطبیق آنچه که از طریق عکس و تصویر تلویزیونی یا کاتالوگ ارائه می شود با کالای دریافتی بوده است.
با توجه به روند رشد این مدل از تجارت الکترونیک برخی از جنبه های متفاوت آن تشریح می شود.
الف- بازار الکترونیکی
بازار الکترونیکی امروزه به عنوان یکی از محورهای تجارت به طور چشمگیری در حال گسترش است. بازار الکترونیکی شبکه ای از تعاملات و ارتباطات است که در آن اطلاعات، محصولات، خدمات، پرداخت ها و تبادلات تجارت انجام می پذیرد. بازار الکترونیکی به صورت مجازی می تواند روابط بین خریداران، فروشندگان و دیگر گروه های درگیر در تجارت را به طور الکترونیکی برقرار کند. در یک بازار الکترونیکی تماس های فیزیکی به حداقل رسیده و ندرتا خریدار و فروشنده یکدیگر را ملاقات می کنند. در بازار الکترونیکی اسناد مبادله شده و جریان پرداختی و دریافت ها به صورت مکانیزه انجام می پذیرد.
ب- فروشگاه های الکترونیکی
فروشگاه های الکترونیکی بسیاری را می توان در اینترنت یافت که امکان انتخاب کالا و سفارش آن را فراهم می کنند. این فروشگاه ها می توانند بخشی از یک فروشگاه فیزیکی باشد که خدمات فروش را نیز از طریق شبکه فراهم می آورد. (راه اندازی سایت خرید شرکت شهروند از این نوع بوده است).
این فروشگاه ها می توانند عمومی و یا تخصصی باشند. فروشگاه های تخصصی به ارائه کالا یا خدمات خاصی می پردازند. مثلا کتاب، اسباب بازی، گل و غیره و فروشگاه های عمومی کالاهای متفاوتی را ارائه می دهند. رایانه، نرم افزار، تجهیزات جانبی، لباس، کفش، وسایل خانگی و غیره. خدمات نیز می توانند از این طریق ارائه شوند مثلا خدمات مسافرتی، خرید و فروش اوراق بهادار بورس، بانکداری الکترونیکی، بیمه و …
از طریق وب سایت های مختلف می توان به این فروشگاه ها دسترسی یافت.
از این نوع فروشگاه ها می توان به Amazon.com، Peapod CD Now، Virtual vine yards اشاره کرد.
ج- بازارچه الکترونیکی
بازارچه های الکترونیکی مجموعه ای از فروشگاه ها هستند که تحت یک آدرس اینترنتی ارائه می شوند. هدف اصلی از بازارچه ی الکترونیکی ارائه همان امکاناتی است که در بازارچه های سنتی به آن اشاره می شود یعنی انجام خریدهای مختلف در یک منطقه یا محدوده جغرافیایی.
نمونه ای از این بازارچه ها Down town Any where به آدرس da.awa.com است.
Hand Crafts Mall به آدرس rocksword.com
American Choice Mall به آدرس shopping2000.com
سایت های eshop.msn.com و shopping.yahoo.com هزاران نوع کالا را از هزاران فروشنده ارائه می دهند.
هـ- بازار اشتغال الکترونیکی
اینترنت محیطی را فراهم می آورد که در آن افراد جویای کار، موسسات دارای فرصت های شغلی و موسسات کاریابی می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و از مزایای ارتباطات به هنگام در تسهیل امور خود بهره جویند. همه روزه شاهد هزاران آگهی فرصت های شغلی از سوی سازمان ها و موسسات، مخصوصا در مورد مشاغل مرتبط با فناوری هستیم. بازارهای اشتغال الکترونیکی می تواند از سوی افراد و گروه های زیر به کار گرفته شود:
– جویندگان کار
افرادی که به دنبال کار هستند می توانند به صورت به هنگام به آگهی ها پاسخ دهند و یا این که شرح حال خود را تسلیم کنند. این افراد می توانند شغل مورد نظر خود را در سایت ها و یا گروه های خبری اعلام نمایند. و یا به مراکز کاریابی الکترونیکی مانند سایت های زیر ارسال کنند.
Career Mosaic به آدرس careermosaic.com
Job Center به آدرس jobcenter.com
Monster Board به آدرس monster.com
– مشاغل خالی (پیشنهادهای شغلی)
بسیاری از سازمان هااز طریق سایت خود به اعلام فرصت های مشاغل مورد نظر می پردازند. تعدادی نیز از طریق سایت های عمومی مانند yahoo و یا موسسات کاریابی و یا تابلو اعلانات نیازهای شغلی خود را به اطلاع عموم می رسانند.
– موسسات کاریابی
موسسات کاریابی بی شماری در اینترنت و شبکه وجود دارند. این موسسات از طریق وب سایت خود به اعلام فرصت های شغلی و یا جویندگان کار پرداخته و یا آن را به سوی کاربران ارسال می کنند. این موسسات به افراد کمک می کنند تا شرح حال خود را تنظیم و آن را به صورت الکترونیکی تسلیم کنند.
نمونه ای از این سایت ها: discoverme.com و hotjobs.com
– گروه های خبری
بسیاری از گروه های خبری به انتشار مشاغل مورد نیاز و اطلاعات فردی اعضای خود می پردازند.
د- امور مسافرت
از اینترنت می توان به سهولت به برنامه ریزی سفرها پرداخت. همین امکان جست‌وجو در زمینه مراکز دیدنی، هزینه های حمل و نقل و امکانات زیستی و اقامتی وجود دارد. این شیوه می تواند هزینه های مسافرت ها را از طریق استفاده از ارزان ترین تورها و یا حمل و نقل های فصلی کاهش دهد.
نمونه هایی از این سایت ها: expedia.com و travelocity.com و travelweb.com
اطلاعاتی مانند برنامه پرواز هواپیماها، حرکت قطارها و یا اتوبوس ها، ظرفیت مراکز توریستی، موسسات کرایه وسیله نقلیه و یا هزینه مکان های اقامتی را به راحتی می توان از اینترنت دریافت و در برنامه ریزی سفرها از آنها استفاده کرد.
نمونه ای از این سایت ها priceline.com است که می تواند بودجه موردنظر شما برای پرداخت هزینه بلیط هواپیما یا هتل را با شرکت ها و هتل ها تطبیق داده و بهترین گزینه را پیشنهاد کند.
و- اطلاعات معاملات املاک
امور معاملات املاک زمینه مناسبی برای تجارت الکترونیکی است. از طریق سایت می توان املاک موجود را بررسی و با یکدیگر مقایسه و مناسب ترین گزینه را انتخاب کرد. حتی در صورت نیاز می توان اطلاعات خاص مورد نظر را که در معرفی ملک ارائه نشده از فروشنده درخواست کرد. مثلا realtor.com امکان جست‌وجو پایگاه داده خود را در سرتاسر ایالات متحده آمریکا فراهم می سازد. در این سایت ها می توان از طریق فناوری واقعیت مجازی تصاویر سه بعدی از ملک ارائه و یا امکان دسترسی به بخش های مختلف را میسر کرد.
ز- حراج ها
در یک حراج معمولا فروشنده مبلغ پایه (مورد نظر) خود را اعلام و خریداران به پیشنهاد قیمت می پردازند. در حراج رقابت بین خریداران از اهمیت خاصی برخوردار است. در سایت های حراج بایستی این امکان به خریداران داده شود تا قیمت های پیشنهادی را ملاحظه و قیمت خود را اعلام کنند. حراج به شیوه های مختلف انجام می گیرد که در هر شیوه می توان به روش و شیوه اجرا اشاره کرد.
ح- سیستم های پرداخت الکترونیک
– پرداختی از سوی مشتریان
از طریق کارت اعتباری و سرمایه گذاری، ماشین های پرداخت اتوماتیک (ATM)، کارت های هوشمند و بانکداری الکترونیکی.
– پرداخت به هنگام
نقدینگی الکترونیکی – چک الکترونیک، کارت هوشمند کارت اعتباری رمزگذاری شده.
– پرداخت بین سازمان ها (B2B)
نقل و انتقال بین بانکی از طریق اتاق های پایاپای بانکی (اتاق های کِلر اتوماتیک)