قبل از اینکه به نقش پورتال ها در دولت الکترونیکی بپردازیم می بایست تعریف دقیقی از دولت الکترونیک داشته باشیم.
دولت الکترونیک چیست؟ مفهوم دولت الکترونیک به صورت خلاصه شامل به کارگیری اینترنت و شبکه جهانی وب برای ارائه اطلاعات و خدمات دولت به شهروندان از طریق کانال های مبتنی برفناوری اطلاعات است.

 

با همین تعریف کوتاه به سراغ پورتال و نقش طراحی پورتال های اینترنتی در مفهوم دولت الکترونیک خواهیم رفت. (لازم به دولت الکترونیک در این نوشته صرفا در محور G2C و G2B بررسی شده است.) پورتال های اینترنتی در واقع پیشخوان های ارائه خدمات الکترونیکی دولت هستند. دولت برای ارائه خدمات مطلوب به صورت الکترونیکی، پس از ایجاد ساختارهای لازم ارتباطی و زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری مخابراتی، جهت ارائه خدمات خود به شهروندان، گریزی از طراحی پورتال های اینترنتی نخواهد داشت. پورتال های اینترنتی حلقه آخر زنجیره به هم پیوسته زیرساختهای فناوری اطلاعات جهت ارائه خدمات به شهروندان است. همه تلاش های دولت در ایجاد زیرساخت های فناورانه جهت ارائه خدمات الکترونیکی به شهروندان در نهایت در یک یا چند پورتال اینترنتی متبلور خواهد شد. بنا بر این به درستی میتوان پورتال های اینترنتی را پیشخوان خدمات دولت الکترونیکی نام نهاد.
عنوان پیشخوان، به چند دلیل برازنده پورتال های اینترنتی است. پورتال های اینترنتی در دولت الکترونیک در واقع ارائه دهنده خدمات سایر نرم افزارها و سیستم های کاربردی دولتی هستند. در ساده ترین حالت پورتال های اینترنتی درگاهی به سایر سیستم هاو نرم افزارهای ارائه خدمات هستند. در این حالت کاربر با مراجعه به پورتال خدمات الکترونیکی دولت در واقع فهرستی از نرم افزارها، وب سایت ها و سیستم های ارائه خدمات الکترونیکی را مشاهده میکند. در اینجا پورتال صرفا نقش یک دایرکتوری را بازی کرده و کاربر را به صورت مستقیم به منبع ارائه خدمات متصل میکند. در حالت دیگر پورتال با استفاده از فرآیندهای یکپارچه سازی به صورت مستقیم خدمات الکترونیکی سایر سیستم ها و نرم افزارهای ارائه دهنده خدمت را به کاربر ارائه میدهد. در این حالت کاربر جهت دریافت این خدمات از پورتال خارج نمیشود و این پورتال است که برای ارائه خدمات به سیستم ارائه دهنده خدمات و اطلاعات مراجعه کرده و خدمات و اطلاعات مورد نیاز کاربر را دریافت و به وی ارائه میکند. در حالت سوم پورتال خود به تنهایی ارائه دهنده خدمات و اطلاعات است. در این حالت سرویس ها و خدمات الکترونیکی به صورت مستقیم در پورتال توسعه داده شده است و کاربر این خدمات را به صورت مستقیم از پورتال دریافت میکند.
حوزه اثر طراحی پورتال های اینترنتی در دولت الکترونیک در محورهای زیر قابل بررسی است:
خدمات الکترونیکی
پورتال های اینترنتی همانطور که در سطور بالا گفتیم به سه روش ارائه دهندگان اصلی خدمات الکترونیکی هستند. 1- ایجاد دایرکتوری از سیستم ها و کاربردهای ارائه دهنده خدمات الکترونیکی 2 – دریافت خدمات الکترونیکی از سیستم ها و کاربردهای ارائه دهنده خدمات الکترونیکی و ارائه به کاربر در قالبی یکپارچه 3 – ارائه خدمات الکترونیکی به کاربر به صورت مستقیم و توکار
روابط عمومی الکترونیکی
پورتال های اینترنتی ابزارهای قوی روابط عمومی الکترونیکی هستند. برای اطلاع از چگونگی تاثیر طراحی پورتال های اینترنتی در حوزه روابط عمومی الکترونیکی این مقاله را ببینید.
فرهنگ سازی و آموزش
پورتال های اینترنتی ابزاری فوق العاده برای آموزش جمعی جامعه هستند. سرویس های الکترونیکی آموزش در پورتال های اینترنتی به دولت ها کمک میکند تا اهداف خود را در حوزه فرهنگ سازی و آموزش پیش برند.
اخبار و اطلاع رسانی
پورتال ها همچنین ابزاری ایده آل برای اطلاع رسانی به جامعه هستند. با استفاده از پورتال های اینترنتی میتوان وب سایت های جدید ایجاد کرد و از طریق آن ها اخبار و اطلاعات مورد نیاز را منتشر کرد.